Pieperfest 2024: hoe gebruik je een lawinepieper?

Op 28 september 2024 organiseerde Snowsafety een leerzaam en interactief evenement, het jaarlijkse Pieperfest, bij Aloha in Wijk aan Zee. Wintersporters en freeriders kwamen bij elkaar voor een dag vol praktijkoefeningen en theorie over het gebruik van de lawinepieper en lawineveiligheid. Het doel van dit evenement is om deelnemers voor te bereiden op noodsituaties in lawinegevaarlijke gebieden. Wij hebben geleerd hoe wij levens kunnen redden door snel en effectief te handelen.

Basisinformatie over lawinekunde

Tijdens het Pieperfest werd de basis van lawinekunde besproken. Dit werd gedaan door de 80-jarige Bruno, die al ruim 30 jaar chef is van de Bergrettung in Zermatt, Zwitserland. Maar liefst 5000 reddingsacties heeft hij geleid. Lawines zijn één van de grootste risico’s voor wintersporters die zich buiten de geprepareerde pistes wagen. Factoren zoals wind, zware sneeuwval, temperatuurveranderingen en de structuur van de sneeuwlagen spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van lawines. Het is essentieel om voorafgaand aan een tocht goed geïnformeerd te zijn over het lawinegevaar, wat wordt aangeduid met een schaal van 1 tot 5 (laag tot zeer hoog). Kennis over de sneeuwcondities, weersverwachtingen, en het terrein is cruciaal om lawinerisico’s te minimaliseren.

Praktische oefeningen met de lawinepieper

Een van de belangrijkste onderdelen van het Pieperfest was het oefenen met de lawinepieper op het strand. Iedere deelnemer kreeg de kans om in een nagebootste lawinesituatie te leren hoe je snel en nauwkeurig een slachtoffer kunt lokaliseren. Er werd stap voor stap uitgelegd hoe de lawinepieper werkt en hoe je deze in de praktijk gebruikt tijdens een reddingsactie.

Het zoekproces met de lawinepieper bestaat uit verschillende fases:

1. Grof zoeken: Zodra je weet dat iemand door een lawine is bedolven, zet 1 iemand z’n pieper op de zoekstand en die begint met het scannen van het gebied. De anderen zetten hun pieper uit! De eerste stap is het oppikken van een signaal. Zodra je signaal hebt, roep je dit ook. 
2. Fijn zoeken: Wanneer je een signaal hebt ontvangen, volg je de richtingaanwijzingen van je pieper en beweeg je naar het slachtoffer toe. Als je pieper 10m aangeeft, roep je dit naar de rest van de groep. Zodra je binnen 3 meter afstand bent, roep je weer. Nu moet je zo nauwkeurig mogelijk bepalen waar het slachtoffer is. Hierbij is het belangrijk om de pieper laag bij de grond te houden voor nauwkeurigheid.
3. Sondeerfase: Zodra je het slachtoffer hebt gelocaliseerd, gebruik je een sonde om de exacte locatie te bepalen. Dit voorkomt onnodig graven op de verkeerde plaats.
4. Uitgraven: Na het sonderen begin je met uitgraven. Dit gebeurt vanaf de zijkant en onder het slachtoffer, om te voorkomen dat er meer sneeuw op de persoon terechtkomt.

Tips voor het gebruik van de lawinepieper

Gedurende de dag werden verschillende tips gedeeld over hoe je effectief omgaat met de lawinepieper:

– Controleer altijd je uitrusting: Voordat je het lawinegebied betreedt, moet je de werking van je pieper, schep en sonde controleren. Verzeker je ervan dat de batterijen van je pieper voldoende opgeladen zijn.

– Oefen regelmatig: Het gebruik van een lawinepieper vereist ervaring en snelheid. Regelmatige oefening zorgt ervoor dat je in een noodsituatie rustig en effectief kunt handelen.

– Beweeg efficiënt: Tijdens het zoeken moet je efficiënt en systematisch bewegen. Een chaotische zoekactie kost kostbare tijd, wat cruciaal is bij een reddingsactie.

– Blijf kalm: In stressvolle situaties is het essentieel om kalm te blijven. Focus op de signalen van je pieper en blijf communiceren met je team.

Strategie voor een reddingsactie

Als er een lawine plaatsvindt en iemand bedolven raakt, zijn er enkele essentiële stappen die voor een succesvolle reddingsactie zorgen:

1. Zorg voor veiligheid: Controleer eerst of het terrein veilig is voordat je begint met zoeken. Er is kans op vervolg lawines, dus zorg dat je zelf niet in gevaar bent.
2. Gebruik de pieper: Zet je pieper onmiddellijk in de zoekstand en begin met het oppikken van signalen. Zorg dat de andere leden van je groep hun pieper uitzetten.
3. Werk samen: Communicatie is van groot belang. Verdeel taken en werk gecoördineerd om zo snel mogelijk het slachtoffer te lokaliseren. Zorg dat één iemand zoekt en de rest naarmate je dichter bij het slachtoffer komt alvast de sonde en schep prepareert. Bij het uitgraven van het slachtoffer ga je in een rij staan. Daardoor kun je effectief sneeuw weggraven en ontstaat ruimte om uiteindelijk hulp te verlenen. 
4. Snel handelen: Hoe sneller je het slachtoffer vindt, hoe groter de overlevingskans. Binnen de eerste 15 minuten is de kans op overleving het grootst. Werk dus snel, maar nauwkeurig.
5. Medische hulp verlenen: Zodra het slachtoffer is uitgegraven, moet er direct medische hulp worden geboden. Dit kan reanimatie of het behandelen van verwondingen omvatten, afhankelijk van de situatie.

Conclusie

Het Pieperfest bij Aloha was een waardevolle dag vol praktische kennis en ervaring op het gebied van lawineredding. We kregen de kans om onder realistische omstandigheden te oefenen met lawinepiepers en leerden de cruciale stappen in een reddingsactie. Door te focussen op samenwerking, kalmte en efficiëntie, hebben we geleerd hoe we in noodsituaties het verschil kunnen maken. De training heeft niet alleen inzicht gegeven in de technische kant van het reddingswerk, maar ook in het belang van voorbereid zijn en regelmatig oefenen. Dit evenement heeft ons allemaal bewuster gemaakt van de risico’s en hoe we deze met de juiste aanpak kunnen minimaliseren. Geniet van het freeriden, maar ga nooit op pad zonder je 3-eenheid: pieper, schep, sonde, eventueel aangevuld met een lawine airbag!